ماموگرافی

دوشنبه, ۱۹ شهریور ۱۳۹۷، ۰۸:۵۲ ب.ظ

اصول ماموگرافی:

میزان ابتلا به سرطان سینه در جهان در حال افزایش است. در ایالت متحده از هر ٨ زنی که به سن ۵٩ سالگی می رسد، یک نفر به این سرطان مبتلا می شود. سرطان سینه یکی از معمول ترین و شایع ترین سرطان های تشخیص داده شده دربین زنان می باشد، معمولا مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در سنین ۵١تا ۵۴ سالگی دیده شده است.

تعداد کمی از فاکتورهای اصلی مثل تاریخچه فامیلی شناخته شده اند که باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنان می شود.با این وجود هنوز هم تعداد زیادی از زنان مبتلا به سرطان سینه هیچ سابقه بیماری در خانواده خود ندارند.

یکی از مهم ترین و موثرترین راه های تشخیص سرطان بخصوص در مراحل اولیه انجام ماموگرافی است و مهمترین نوآوری در کنترل سرطان سینه شناخته شده است. به عقیده اکثر پزشکان با تشخیص زودهنگام سرطان در مراحل اولیه می توان درمان موثری انجام داد و میزان مرگ و میر احتمالی را کاست.

طبق تحقیقات اخیر ، تصویربرداری دوره ای ماموگرافیک در زنان بدون نشانه، ابتلا به سرطان را به میزان زیادی کاهش می دهد.

اکثر سرطان های سینه از بافت سینه ای منشا می گیرد که با تغییرات آناتومیک و انحراف در مجرای طبیعی و رسوب ذرات کلسیفیکاسیون به قطر تقریبی 500 میکرون و بروز توده های کوچک و بزرگ همراه است.

این سرطان شایع، معمولا از ربع خارجی پستان آغاز شده و ممکن است توده های بدخیم ، به فاشیای قفسه سینه اتصال یابد یا به پوست گسترش پیدا کند که باعث فرورفتگی در پوست می شود.

این سرطان بعد از گسترش ، بیشتر در نواحی گره های لنفی زیر بغل و در طول شریان پستانی داخل را دربرگیرد.

حدود ٩٠درصد ضایعات خوش خیم و بدخیم پستان از طریق لمس پستان قابل شناسایی است. حال با این وجود تا زمان قابل لمس شدن یک توده بدخیم که درد ندارد، گسترش به گره های لنفی صورت گرفته باشد.

هدف اولیه از انجام ماموگرافی ، تشخیص سرطان سینه می باشد پیش از آن که علائم سرطان بروز پیدا کند. تشخیص سرطان در اسرع وقت و درمان زودهنگام آن باعث افزایش نسبت زنده ماندن می شود. در نتیجه درصد مرگ و میر ناشی از این سرطان در زنان آمریکایی کاهش یافت.

ماستکتومی رادیکال توسط Halstead در سال ١٨٩٨ معرفی شد.پیش از اینکه جراحی ماستکتومی رادیکال ابداع گردد، سرطان سینه یک بیماری کشنده در بین زنان تلقی می شد. کمتر از ۵درصد زنان بعد از تشخیص سرطان به مدت ۴سال زنده می ماندند و حدود ٨٠درصد از جراحی های پستان دوباره عود می کردند اما ماستکتومی رادیکال درصد زنده ماندن را از ۵ درصد به 0۴درصد افزایش و میزان عود سرطان را تقریبا به ١٠ درصد کاهش داده است.

معاینات دقیق فیزیکی، روشی برای تشخیص زودرس سرطان پستان است، با این حال در بسیاری از موارد ، سرطان سینه را تا رسیدن به مرحله پیشرفته نمی توان تشخیص داد،در نتیجه برای تشخیص سریع و زودهنگام سرطان سینه به ابزاری نیاز می باشد، شکل ماموگرافی این نیاز را برآورده کرده است.

در سال ١٩١٣، sdoman فیزیکدان آلمانی تظاهرات رادیوگرافیک سرطان سینه را گزارش کرد.او مکانیزم چگونگی انتشار سرطان سینه را توضیح داد. اولین کلیشه رادیوگرافی از سینه تشخیص زنده توسط kleinschmidt ساخته شد و در سال ١٩٢٧ در کتب مرجع پزشکی آلمانی قرار داده شد و دردهه ٣٠ در آمریکای جنوبی ، ایالات متحده و اروپا ماموگرافی شروع شد.

مبانی ماموگرافی:

ماموگرافی به منظور انجام رادیوگرافی از بافت نرم پستان و عمدتا به منظور شناسایی و تشخیص سرطان پستان و نیز ارزیابی توده های قابل لمس و ضایعات غیر قابل لمس مورد استفاده قرار می گیرد.

تقریبا می توان گفت که با استفاده از ماموگرافی ،سرطان پستان دو سال قبل از قابل لمس شدن ضایعه غیر طبیعی قابل شناسایی است.

این پدیده عمدتا با جذب فوتوالکتریک و کامپتون صورت می گیرد. جذب فوتوالکتریک کاهش قابل ملاحظه ای یافته و پدیده کامپتون بر آن غلبه می کند. که باعث جذب نسبتا یکنواخت پرتو در بافت های دارای عدد اتمی متفاوت شده در نتیجه کنتراست و کیفیت تصویر کاهش می یابد(kev در انرژی های بالاتر از ٣٠) . اغلب برخوردها از طریق پدیده فتوالکتریک صورت می گیرد که در این حالت به علت تولید بسیار ناچیز پرتوهای پراکنده و جذب در رادیوگرافی از بافت نرم ، در kv پایین برای افزایش ولی از kev در انرژی های بین ٢٠ تا ٣٠.

دستگاه ماموگرافی شامل ۴ بخش اصلی است:

1. تیوب اشعه x

2. کمپرسور

3. سیستم گیرنده تصویر

4. صفحه کنترل عوامل تابش

ماموگرافی دیجیتال( FFDM):

یونیت های ماموگرافی FFDM از سال ٢٠٠٠ در دسترس قرار گرفته اند. نحوه عمل و قرار گیری فشار وارد بر پستان مشابه ماموگرافی معمولی است اما در نوع دیجیتال از سیستم الکترونیک برای ضبط و نمایش تصویر استفاده می کند.

در این سیستم نوین تصویر با کنتراست بهتر و محدوده دینامیکی برابر یا بهتر از ماموگرافی معمولی می باشد. در سیستم FFDM رزولوشن فضایی کمتر می باشد اما کنتراست بهتر این سیستم باعث ایجاد تصویری با کیفیت بهتر می شود.

طبق مطالعاتی که صورت گرفته و ایجاد مقایسه ای بین ماموگرافی FFDM و ماموگرافی film screen که همان نوع معمولی می باشد ،FFDM دارای یک سری برتری هایی نسبت به نوع دیگر آن است:

1. به دست آمدن سریعتر تصویر و امکان پذیرش تعداد بیشتری بیمار

2. سایر مکانیسم های پردازش تصویر موجب وضوح بهتر تصاویر از جنبه های مختلف از جمله بکارگیری میکروکلسیفیکاسیون ها می شود

3. امکان بکارگیری کامپیوتر و استفاده از برنامه های نرم افزاری برای کمک به تشخیص بهتر

4. ذخیره الکترونیک تصاویر در نتیجه عدم نیاز به انبار کردن فیلم ها

5. کاهش احتمال گرم شدن فیلم ها

6. فراهم شدن امکان ارسال تصاویر توسط teleradiology

!!!! تکنولوژی FFDM در مراحل ابتدایی مسیر خود می باشد، احتمال پیشرفت های آتی موجب نتایج کلینیکی بهتری خواهد شد.

:CTLM

این پدیده انقلابی در تصویربرداری پزشکی و روشی جدید در تصویربرداری به کمک لیزر است.این روش نوین برای آشکارسازی سرطان سینه( breast cancer) می باشد و در کنار سایر روش های متداول ماموگرافی برای کاهش نمونه برداری های نگاتیو سینه مورد استفاده قرار می گیرد.

اساس عملکردی سی تی لیزر ماموگرافی تا حدودی شبیه به عملکرد سی تی اسکن های متداول است.

این سیستم شامل یک منبع انرژی نور لیزر نزدیک به مادون قرمز( NIR) یا ( Near infra red) است و کل سینه را اسکن می کند ، بعد از اسکن کردن از اطلاعات اپتیک به دست آمده تصاویر مقطع نگاری شده مورد نظر را بازسازی میکند، مقادیر اپتیک به دست آمده به طور مستقیم به ضرایب انتقالی موثر اپتیک بافت سینه نسبت داده می شوند.

تصاویر حاصل از سی تی لیزر ماموگرافی ممکن است بصورت تک مقطعی یا بصورت سه بعدی نمایش داده شوند.

این روش نوین تکنیکی جدید و اولین وسیله غیر تهاجمی در زمینه تصویربرداری نوری است که از فناوری لیزر به جای اشعه ایکس استفاده می کند و قادر به ایجاد تصاویر سه بعدی از ساختمان و ترکیب داخلی سینه است.

مزایای CTLM :

● کاربردی ساده و کم هزینه و غیر تهاجمی

● عدم فشردگی بافت سینه و بدون درد

● مناسب برای سینه های با بافت متراکم و چگال

● استفاده از تابش غیر یونیزه و بدون X_RAY

● کمک به حذف نمونه برداری های غیر ضروری

● ابزار کمک تشخیصی در کنار روش های ماموگرافی متداول

● بازدهی عملکردی بالا