تاثیر اموج تلفن همراه بر ترشح هورمون ملاتونین
در چند سال اخیر فناوری تلفن همراه ، سیستم مخابراتی و ارتباطی را دچار تحول کرده است.با توجه به افزایش روز افزون استفاده از تلفن های همراه نگرانی ها بابت تشعشعات و اثرات مضر آن بیشتر شده هست .
طیف الکترومغناطیس شامل رادیو فرکانس ها، ماکروویوها، تشعشعات مادون قرمز، نور مرئی، شعشعات فرابنفش، اشعه ی ایکس و اشعه ی گاماست. امواج ماکروویو محدوده ی فرکانسی 300 مگاهرتز تا 300 گیگاهرتز دارند و طول موج آنها از 1 میلی متر تا یک متر متغیر است. یک تلفن همراه از1 تا 2 وات قدرت در محدوده ی فرکانسی 900 مگاهرتز تا 1 گیگا هرتز دارد که این بازه در محدوده ی امواج ماکروویو قرار میگیرد .
میدان های الکترومغناطیسی بر بسیاری از پدیده های حیاتی از جمله افزایش عمومی درجه حرارت بدن ، اثر روی رشد و نمو ، تمایز سلولی ، اختلالات هورمونی و افزایش غلظت رادیکال های ازاد نیز موثر است در برخی از مطالعات انجام شده نیزامواج ساطع شده از تلفن های همراه می تواند در بروز واکنش های عصبی-رفتاری نقش داشته باشد و حتی تشکیل رادیکال های آزاد در بافت های مختلف نیز گزارش شده است
هورمون خواب یا همان هورمون ملاتونین که توسط غده ی پینه آل مهره داران از اسید آمینه ی تریپتوفان سنتز میشود نقش بسزایی در تعیین ریتم شبانه روزی بدن دارد. علاوه بر غده ی پینه آل سایر بافت ها نظیر شبکیه چشم میتوانند هورمون ملاتونین را سنتز کرده و بر روی ریتم شبانه روزی تاثیر مهمی بگذارند . گیرنده های ملاتون را می توان در بخش های مختلفی از بدن مشاهده کرد نظیر لوله ی گوارشی ،بافت چربی،پانکراس ، تخمدان ، پوست ، ریه ،قلب ،لنفوسیت ها و این خود شاهدی بر تنوع عملکرد و پیچیدگی این هورمون این هورمون در روز20 پیکو گرم در میلی لیتر و در شب تا 300 پیکو گرم در میلی لیتر ترشح می شود . ملاتونین با ورود به خون در مدت 20 تا 50 دقیقه میتواند بماند ملاتونین 2 تا 4 دهم درجه سانتی گراد حرارت بدن را کاهش می دهد وبا این کار سرعت فعل و انفعالات واکنش های شیمیایی را کاهش میدهد . این کاهش حرارت در طول شب پیر شدن ارگان ها و سلول ها را به تاخیرمی اندازد ملاتونین با خاصیت ضد اپپوتوزی خود (که البته مسیر های سیگنالینگ ضد اپپتوز ملاتونین کاملا شناخته نشده است) میتواند به صورت یک عامل محافظت کننده و آنتی اکسیدان عمل کرده و رادیکال های ازاد ایجاد شده در طی روز را از بین ببرد و باعث پیشگیری در بسیاری از بیماری ها نظیر سرطان بشود وحتی ملاتونین میتواند اسیب های ایجاد شده تحت تاثیر استرس های اکسیداتیو را نیز محدود کند مثل اسیب های پوستی درمان توسط انتی اکسیدان ها در حیوانات و انسان ها میتواند در جلوگیری و یا کاهش برخی از عوارض تابش های تلفن های همراه مفید باشد. کاهش ملاتونین و یا گیرنده های آن سبب بروز بیماری هایی نظیر آلزایمر، بیماری های عروقی مغز و هانتینگتون می شود و همچنین کاهش این هورمون از نقش پیشگیری کنندگی ان میکاهد و باعث افزایش رادیکال های ازاد و در نتیجه سرطان میشود از این رو هدف ازانجام این مطالعه بررسی تاثیر امواج تلفن همراه بر میزان ترشح هورمون ملاتونین و پاسخ به این سوال که ایا این میزان تاثیربه حدی است که هشدار دهنده باشد یا نه
Shrivastava A وهمکاران (2014) در موسسه علوم پزشکی هیمالیا بر روی تأثیر مصرف تلفن همراه بر میزان ملاتونین سرم در دانشجویان پزشکی در مطالعه ای توصیفی تحلیلی 100 نفر از داوطلبان دانشجویان پزشکی که سنی بین 18 تا 22 سال داشتند را مورد مطالعه قرار دادند. معیار های ورود آنها افرادی بودند که بیش از یک سال از تلفن همراه استفاده می کردند. رابطه ای منفی بین سطح ملاتونین و ساعات استفاده از موبایل مشاهده شد.حجم نمونه ی این مطالعه کم بود و مقدار فرکانس خیلی کم تابش الکترومغناطیس راهم اندازه گرفته نشده بود
در مطالعه ای که Wang Z و همکاران در سال 2016 انجام دادند طی یک مطالعه ی cross-sectional بر اثر میدان های الکترومغناطیسی بر روی بیومارکرهای هورمونی و التهابی پلاسما در کارگران مرد نیروگاه برقی در استان زیجیانگ چین انجام شد.بر اساس معیارهای خروج 251 کارگر بدلیل بیماری های آشکار از مطالعه خارج شدند و درنهایت دو گروه 77 نفره در معرض تابش کنترل در رنج سنی 22 تا 60 سال مورد مطالعه قرار گرفتند که در نتیجه ی آن ارتباط آماری معنی داری از اثرات امواج الکترومغناطیس با، ملاتونین یافت نشد
Liu CKesari KK و همکاران در سال 2011 طی یک مطالعه ی مداخله ای ترویج اکسیداسسیون در مغز موش صحرایی را در تابش 900 مگاهرتز ماکروویو در دو گروه 6 تایی موش صحرایی در معرض تابش و گروه کنترل ، مطالعه کردند.در نتیجه ی آن میانگین غلظت ملاتونین در غده ی پینه آل گروه تحت پوشش تلفن همراه به طور معنی داری پایین بود
طی آزمایشی که توسط Wood AW و همکاران در 2006 در یک آزمایش دوسو کور تغییرات ملاتونین ادرار افراد در معرض امواج موبایل را قبل از خواب بررسی کردند. افرادی که سابقه ی صرع یا اختلالات خواب داشتند از مطالعه خارج شدند و درنهایت 55 نفر از داوطلبان در رنج سنی 18 تا60 سال در دو گروه معرض تابش و کنترل قرار گرفتند نتیجه ی مطالعه ی آنها این بود که تولید کل ملاتونین در شبانه روز تغییری نمی کند، اما می تواند تأثیری بر زمان شروع ترشح ملاتونین داشته باشد.
شواهد موجود مبتنی بر اثبات تاثیر امواج تلفن همراه بر کاهش هورمون ملاتونین است .
Sokolovic D, Djindjic B, Nikolic J, Bjelakovic G, Pavlovic D, Kocic G, et al. Melatonin Reduces Oxidative Stress Induced by Chronic Exposure of Microwave Radiation from Mobile Phones in Rat Brain. Journal of Radiation Research. 2008;49(6):579-86.
Effects of cell phone waves on granular cells migration of cerebellum in neonatal rat. Shahrekord-University-of-Medical-Sciences. 2015;17(2):26-34.
Farjanikish G, Esmaeeli-Sani S. Effect of cell phones microwaves on histologic structures of some visceral organs in rat. Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2017;19(2):38-44.
Kerman M, Senol N. Oxidative stress in hippocampus induced by 900 MHz electromagnetic field emitting mobile phone: Protection by melatonin2012.
فولادساز ک, انصاری م, رسایی م. مقایسه هورمون ملاتونین سرم افراد سالم و مبتلایان به میگرن. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. 2004;62(1):37-43.
Vakilzadeh G. Melatonin and Neurodegenerative Diseases. The Neuroscience Journal of Shefaye Khatam. 2013;1(2):51-5.
مرجان سلیمان پور،رضا یوسفی،علی اکبرموسوی موحدی.ملاتونین انتی اکسیدان محصول خواب با کیفیت
Ozguner F, Aydin G, Mollaoglu H, Gokalp O, Koyu A, Cesur G. Prevention of mobile phone induced skin tissue changes by melatonin in rat: an experimental study. Toxicology and industrial health. 2004;20(6-10):133-9.
Koyu A, Ozguner F, Cesur G, Gokalp O, Mollaoglu H, Caliskan S, et al. No effects of 900 MHz and 1800 MHz electromagnetic field emitted from cellular phone on nocturnal serum melatonin levels in rats. Toxicology and industrial health. 2005;21(10):27-31.
. Ayata A, Mollaoglu H, Yilmaz HR, Akturk O, Ozguner F, Altuntas I. Oxidative stress-mediated skin damage in an experimental mobile phone model can be prevented by melatonin. The Journal of dermatology. 2004;31(11):878-83.
Shrivastava A, Saxena Y. Effect of mobile usage on serum melatonin levels among medical students. Indian journal of physiology and pharmacology. 2014;58(4):395-9.
Wang Z, Fei Y, Liu H, Zheng S, Ding Z, Jin W, et al. Effects of electromagnetic fields exposure on plasma hormonal and inflammatory pathway biomarkers in male workers of a power plant. International archives of occupational and environmental health. 2016;89(1):33-42.
. Kesari KK, Kumar S, Behari J. 900-MHz microwave radiation promotes oxidation in rat brain. Electromagnetic biology and medicine. 2011;30(4):219-34.
. Wood AW, Loughran SP, Stough C. Does evening exposure to mobile phone radiation affect subsequent melatonin production? Int J Radiat Biol. 2006;82(2):69-76.
