پکس
سیمون و همکاران در سال 2008 طی مقاله ای عملکرد بهداشت ملی انگلیس را در طول سال های 2000 تا 2005 گزارش نمودند ، گزارش آن ها حاکی از کاهش تکرار پرتونگاری های ساده در خصوص بیماران سر پایی بود .
PACS چیست ؟
مفهوم PACS در اوایل دهه ی 1980 توسط انجمن رادیولوژی امریکا به عنوان یک روش کاربردی در رادیولوژی مطرح شد .
PACS بازیابی ، بازسازی و ذخیره سازی تصاویر پزشکی و انتقال آن ها به مراکز داخل بیمارستان و خارج بیمارستان (در صورت مجهز بودن به سیستم تله رادیولوژی ) است.این سیستم سبب ایجاد مراکز تصویر برداری بدون فیلم می شود . بیمارستان Hammer smith در غرب لندن به صورت کاملا بدون فیلم اداره می شود .
به غیر از مقاله ی بالا مزیت های زیادی را میتوان برای PACS قائل شد ، از جمله امکان مشاهده ی همزمان کلیشه های رادیوگرافی توسط چندین نفر ولی عکس های انالوگ در هر لحظه در یک جا وجود دارند و از بین رفتن مشکلات ذخیره سازی فیلم ها به طوری که بیمارستان های زیادی گزارش دادند که 20 % فیلم ها در زمان درخواست گم می شود . قانون 10 ساله ی نگه داری هر فیلم سبب ایجاد بایگانی های بزرگی در بیمارستان می شود و مشکلاتی از قبیل گم شدن و طولانی شدن زمان بازیابی فیلم ها را به دنبال دارد .
مفهوم و کاربرد PACS زمانی ملموس تر و زیبا تر می شود که در بیمارستان علاوه بر مجهز بودن به سنسور های دریافت کننده ی دیجیتال و PACS به سیستم تله رادیولوژی نیز مجهز باشد .
تله رادیولوژی سبب برقرار ارتباط با بخش های مختلف بیمارستانی و خارج بیمارستانی می شود .که این ارتباط از طریق خطوط تلفن همراه ، ماهواره ها و شبکه های دیجیتالی امکان پذیر است .با وجود این ارتباط از راه دور متخصص ها و جراحان و حتی تکنسین ها می توانند به یکدیگر مشاوره بدهند و در مواردی تصاویر الکترونیک را انتقال دهند .
در اوایل سال 1980 تله رادیولوژی بیشتر به شکل کپی های فیزیکی بود به این صورت که این کپی ها به رادیولوژیست ایمیل می شد و بار دیگر رادیولوژیست توسط همان ایمیل به آن پاسخ میداد . کم بودن سرعت در این روش سبب می شد که نتوانند در موارد اورژانسی از آن استفاده کنند .
اما در ایران چطور؟ آیا این سیستم جای خودش را در ایران نیز باز کرده است ؟
در ایران در چند بیمارستان به طور ابتدایی از سیستم PACS استفاده می شود . مثل بیمارستان امام رضا ﴿ع﴾ درقم
در مقاله ای میزان اشنایی کارکنان و مدیران را با مفهوم PACS به ترتیب 43.1 و 83.3 اعلام کرده بود . که میتوان عدم اگاهی دست اندرکاران اجرائی بیمارستان ها از مزایای PACS را مهمترین مانع در پیاده سازی PACS در ایران اعلام کرد.
تصاویر فقط با فرمت Dicom میتوانند در سیستم PACS ذخیره شوندو تصاویر NON_Dicom ابتدا توسط SC ( Second capture) به Dicom تبدیل و بعد ذخیره می شوند .این سیستم ابتدا از تصاویر backup می گیرد سپس اگر لازم بود آن ها را انتقال می دهد.
آیا این سیستم سبب کاهش هزینه ها هم میشود ؟
نکته ای که در این جا وجود دارد این است که تکنسین های بخش تاریک خانه و اتاق بایگانی به تکنسین های کامپیوتر و مدیران فناوری اطلاعات تغییر پیدا میکنند و البته که نیازی به خرید هر باره ی فیلم ها نیست اما این را هم باید در نظر داشت که دیجیتالی کردن سنسور های دریافت کننده ی دستگاه ها در ابتدا هزینه بر است . پس اجرا کردن این سیستم در ابتدا نمیتواند کاهش هزینه ی چشم گیری داشته باشد اما در طولانی مدت اثر خود را میگذارد .
نویسنده : محمد جواد انفرادی
الهام