انژیوگرافی
رگ نگاری یا آنژیوگرافی نوعی تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص پاتولوژی فضای داخلی رگ های خونیLumen با تزریق ماده ی رادیواکتیو) حاجب( به رگ خونی و با استفاده از تکنیک های اشعه ایکس مانند فلوروسکوپی، انجام می شود. این روش نخستین بار توسط یک پزشک پرتغالی به نام" آنتونیو إگا مونیش" برای تشخیص برخی از بیماری ها ی مرتبط با سیستم اعصاب مانند تومور، به کار گرفته شد.
روش کار:
این روش با تزریق ماده رنگی حاجب به وسیله یک لوله بلند ، نازک و قابل انعطاف ب نام کاتتر انجام می شود.در این روش پس از اینکه کاتتر از طریق شریان یا وریدی که در کشاله ران وجود دارد به سمت قلب فرستاده شد و در قلب یا مدخل ورودی عروق کرونر آن قرار گرفت،ماده حاجب - که بوسیله اشعه ایکس قابل رویت است - ،تزریق و از زوایای مختلف قلب عکسبرداری می شود.گاهی از شریان های موجود در مچ دست یا آرنج نیز برای انجام انژیوگرافی استفاده می شود.در این روش فرد چیزی احساس نمی کند اگرچه هنگامی که لوله به قلب میرسد فرد مقداری دچار تپش قلب شود.
کاربرد:
آنژیوگرافی نوعی عکسبرداری رنگی است و روندی است که دقیق ترین اطلاعات ممکن از عروق را در اختیار جراح قرار می دهد.بر این اساس جراح می تواند برخی از بیماری ها را بدون نیاز به عمل جراحی باز،درمان کند.
کاربرد آن شناسایی عروق آسیب دیده و عروق گرفته یا تنگ شده است.این کار در نواحی مختلفی صورت می گیرد مانند عروق مغزی یا گاهی محیطی ولی رایج ترین آنها عروق قلبی است
تعداد عروق کرونرمسدودشده،محل انسداد و میزان آن مشخص می شود ودر واقع مستقیم ترین راه کشف مشکلات شریان های کرونری قلب استفاده از آنژیوگرافی است.
انواع آنژیوگرافی:
انواع مختلفی از روش های آنژیوگرافی وجود دارد که می تواند برای تشخیص بیماری های مختلف پزشکی مورد استفاده قرار گیرند :
1. آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری(CTA) با استفاده از اشعه ایکس ،جزئیات تصاویر را مشخص میکند.
2. آنژیوگرافی قلب وعروق کرونری ،در داخل کرونر تجسم می یابد و تنگی و گرفتگی عروق مشخص میشود.
3. آنژیوگرافی چشم، از عروق شبکیه و جریان خون این عروق عکسبرداری می گردد.
4. آنژیوگرافی تفریق دیجیتال(DSA ) تصاویر رگ های خونی مغز را برای بررسی جریان خون بررسی می کند.
5. آنژیوگرافی رادیونوکلئید روش پزشکی هسته ای است.مقدار کمی رادیونوکلئید برای بررسی بافت هدف کمک می کند.
6. آنژیوگرافی ریوی برای ارزیابی شرایط مختلف مانند آنوریسم [1]،تنگی یا انسداد انجام می شود واز عروق خونی عکس میگیرد.
7. آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی، ازMRI برای تجسم عروق خونی و اغلب برای بررسی قلب،بافت های نرم و ارزیابی جریان خون استفاده می شود.
8. آنژیوگرافی کلیه، برای تشخیص انسداد و ناهنجاری هایی که بر خون رسانی کلیه تاثیر می گذارد،از عروق خون کلیه تصویربرداری می کند.
9. آنژیوگرافی توموگرافی انسجام نوری(OCTA) که عروق شبکیه و کروئید(مشیمیه) چشم را بررسی می کند.
میزان دوز جذبی:
با توجه به گسترش روزافزون استفاده از آنژیوگرافی و میزان پرتو گیری قابل توجه کارکنان ،بررسی میزان اشعه جذبی
کارکنان و مقایسه آن با حد دوزتعیین شده توسط(ICRP،International commission on radiological protection) امری ضروری به نظر می رسد .طبق پژوهشی،میانگین دوز دریافتی ماهانه برای گروه پزشکان در محل تیرویید بند 26 میلی راد و در محل کمر( اندام تولید مثل) زیر شیلد اپرون 6/14 میلی راد و برای گروه پرستاران و تکنسین ها ی رادیولوژی در محل تیرویید، زیر تیرویید بند 8/16 میلی راد و در محل کمر زیر شیلد اپرون 5/13 میلی راد بدست آمده است. میانگین دوز دریافتی در هر آنژیوگرافی برای گروه پزشکان در محل تیرویید 61/3 میلی راد و در محل کمر 07/2 میلی راد و برای گروه پرستاران و تکنسین های رادیولوژی در محل تیرویید 16/1 و در مجل کمر 49/1 میلی راد به دست آمد.
اثر آنژیوگرافی بر تیروئید:
آنژیوگرافی عروق کرونر با مواد حاجب ید دار اثر قابل توجهی بر عملکرد تیروئید دارد و در چند هفته اول بعد از آنژیوگرافی می تواند باعث پرکاری تیروئید شود که این عارضه در افراد مسن و افرادی که بیماری عروق کرونری دارند،می تواند خطرساز باشد. از این رو باید نسبت به عملکرد تیروئید در بیماران قلبی با سن بالای 60 سال پس از انجام آنژیوگرافی با ماده حاجب یددار دقت بیشتری کرد.
تفاوت آنژیوگرافی با آنژیو سی تی:
سی تی آنژیوگرافی شامل روشی جایگزینی است که در طی آن با استفاده از اشعه ایکس جریان خون را در عروق مشاهده و بررسی می کنند. روش کار به این صورت است که با استفاده از اشعه ایکس و همچنین تحلیل های کامپیوتری ،تصاویری را ایجاد می کنند که در طی آن امواج اشعه ایکس از بدن بیمار با زوایای مختلف عبور کرده و پس از آن به صورت تصاویری سه بعدی بازسازی می شوند.
در سیتی آنژیوگرافی ، اسکن قسمت های مختلف بدن، از داخل رگ ها و عروق کرونر قلب صورت می گیرد .
تصویربرداری از طریق سیتی آنژیوگرافی بسیار دقیق بوده و عوارض آن نیز کمتر از آنژیوگرافی است. در سی تی آنژیوگرافی دیگر نیازی نیست که دستگاه تصویربرداری را وارد رگ بیمار کنند. در این روش ، همانند یک عکس ساده از طریق تزریق وریدی دست، تصویربرداری از عروق انجام شده و بیمار پس از آن بلافاصله می تواند از روی تخت بلند شده و به منزل برود. همچنین هزینه سی تی آنژیوگرافی به مراتب از آنژیوگرافی کمتر می باشد.
|
|
نویسنده: الهام آزادی
منابع
· مهرعلی رحیمی،اثر ماده حاجب آنژیوگرافی عروق کرونر بر عملکرد تیروئید،مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه(بهبود)،شماره1
· محمدباقر توکلی،سهیل فتاحیان،ارزیابی میزان اشعه دریافتی کارکنان بخش آنژیوگرافی،مجله داشکده پزشکی اصفهان،شماره72
· سیدجالل ضیایی،سندروم مرالژیا پارسنتتیکا ناشی از آنژیوگرافی عروق کرونر
· TF Meaney,MA Weinstein, E Buonocore, W Pavlicek, GP Borkowski, JH Gallagher, B Sufka and WJ Maclntyre:Digital subtraction angiography of the humancardiovascular system .American Jornal of Roentgenology.1980
· Talisa E de Carlo, Andre Romano, Nadia K Waheed and Jay S Duker: A review of optical coherence tomography angiography( OCTA).International Jornal of Retina and Viteous2015
· www.radiology.org
· www.daneshyari.com
